tünel makineleri ne demek?

Tünel Açma Makineleri (TBM) Hakkında Bilgi

Tünel Açma Makineleri (TBM), diğer adıyla köstebekler, tünel kazıları için kullanılan yüksek teknolojili makinelerdir. Geleneksel patlatma ve kazı yöntemlerine kıyasla daha hızlı, güvenli ve çevreci bir alternatif sunarlar.

TBM'lerin Çalışma Prensibi

TBM'ler, öncelikle döner bir kesici kafa (cutterhead) ile zemini kazır. Kazılan malzeme, makine içindeki bir taşıma sistemiyle (genellikle bir helezon veya konveyör bant) tünel ağzına taşınır. Eş zamanlı olarak, TBM arkasında ilerledikçe tünel duvarlarını desteklemek için segment (betonarme halkalar) veya püskürtme beton (shotcrete) gibi destekleme sistemleri yerleştirilir.

TBM Çeşitleri

TBM'ler, kazı yapılacak zemin koşullarına göre farklı tiplere ayrılır:

  • Açık Tip TBM'ler (Open TBM): Sert kaya zeminler için uygundur. Kesici kafa direkt olarak kayaya temas eder ve kazı yapar.

  • Kalkanlı TBM'ler (Shielded TBM): Daha yumuşak zeminlerde, zemin stabilitesini sağlamak için kullanılır. Kesici kafa ve destekleme sistemleri, çelik bir kalkan içinde yer alır.

  • Çamur Basınçlı TBM'ler (Slurry Shield TBM): Su içeriği yüksek, gevşek zeminlerde kullanılır. Kazı yüzeyine bentonit gibi bir çamur enjekte edilerek zemin basıncı dengelenir ve su girişi engellenir.

  • Toprak Basınçlı TBM'ler (Earth Pressure Balance - EPB): Yine yumuşak zeminlerde kullanılır. Kazılan toprak, kesici kafa bölgesinde sıkıştırılarak zemin basıncını dengelenir.

TBM'lerin Avantajları

  • Hızlı Kazı: Geleneksel yöntemlere göre daha hızlı tünel açma imkanı sağlar.
  • Güvenlik: Şev kayması riskini azaltır ve çalışanların güvenliğini artırır.
  • Çevresel Etki: Gürültü ve titreşim kirliliğini azaltır. Yüzeydeki yerleşim yerlerine minimum zarar verir.
  • Hassasiyet: Tünel güzergahında yüksek hassasiyet sağlar.

TBM'lerin Dezavantajları

  • Yüksek Maliyet: İlk yatırım maliyeti yüksektir.
  • Uzmanlık: Kullanımı ve bakımı için uzman personel gerektirir.
  • Zemin Koşullarına Bağımlılık: TBM seçimi, zemin koşullarına göre dikkatlice yapılmalıdır.

TBM'lerin Kullanım Alanları

TBM'ler, metro hatları, karayolu tünelleri, demiryolu tünelleri, su tünelleri ve kanalizasyon tünelleri gibi birçok farklı alanda kullanılır.